• Drenaż limfatyczny – leczenie obrzęku i krwiaków

    Statystyki pokazują, że około 1/4 światowej populacji osób dorosłych cierpi z powodu żylaków oraz powiązanych z nimi schorzeń.

    Jak działa układ krążenia i limfatyczny

    Układ krążenia odpowiada za odżywianie i „sprzątanie” wszystkich komórek naszego organizmu. Krew bogata w tlen płynie tętnicami z płuc do najdalszych zakątków ciała, wszędzie tam, gdzie mają miejsce procesy metaboliczne utrzymujące nas przy życiu. Krew pozbawioną tlenu, zawierającą zbędne produkty metabolizmu, zbierają żyły i transportują z powrotem do płuc. Ściany żył są cieńsze i mniej „umięśnione” niż tętnice. Mają za to zastawki, które wbrew grawitacji zapobiegają cofaniu się krwi w naczyniu. W prawidłowym, dosercowym przepływie krwi uczestniczy też pompa mięśniowa, którą tworzą mięśnie nóg. To dzięki ich skurczom i rozkurczom krew przesuwa się ku górze w naczyniu żylnym. Pompa działa tylko wtedy, kiedy pracują mięśnie.

    Układ limfatyczny odpowiada za drenaż – czyli usuwanie nadmiaru płynu z tkanek. Jest ściśle powiązany z układem krążenia, ponieważ limfa powstaje z płynu tkankowego przefiltrowanego bezpośrednio z krwi. Podstawową funkcją układu limfatycznego jest oczyszczanie krwi i przestrzeni międzykomórkowych poprzez wyeliminowanie zagrożeń w postaci wirusów i bakterii. Naczynia limfatyczne są podobne do żylnych pod względem obecności zastawek i podatności na działanie pompy mięśniowej.

    Choroby układu krwionośnego i limfatycznego

    Od  wrażenia „ciężkich nóg” do żylaków

    Problemy naczyniowe mogą być dziedziczone lub powstawać w następstwie spadku elastyczności naczyń związanej z wiekiem. Inne czynniki, takie jakie ciąża, brak ruchu, wielogodzinne siedzenie lub stanie, mogą powodować rozwój chorób naczyń.

    Przewlekła niewydolność żylna jest wynikiem nieleczonych żylaków lub zakrzepów blokujących naczynie. Pierwsze objawy to ból i uczucie ciężkich i obrzmiałych nóg. Wraz z blokadą żył i rozszerzaniem się naczyń dochodzi do powstania obrzęków. W wyniku niedożywienia komórek na powierzchni skóry mogą formować się trudno gojące wrzody.

    Przyczyny obrzęków

    Obrzęk kończyn może być wynikiem niewydolności układu krążenia (naczyń i/lub serca) oraz uszkodzenia naczyń limfatycznych w wyniku urazów, operacji czy procesu zapalnego. W każdym z tych przypadków leczenie polega na kompleksowej terapii udrażniającej, polegającej na manualnym drenażu, zastosowaniu wyrobów uciskowych oraz zwiększeniu aktywności fizycznej.

    Obrzęk limfatyczny powstaje w wyniku nagromadzenia wysokobiałkowego płynu w przestrzeni tkankowej i naczyniach chłonnych. Płyn zawiera komórki odpornościowe, produkty metaboliczne oraz komórki w fazie obumierania. Konsekwencją obrzęku jest włóknienie tkanek, a także rozwój procesu zapalnego spowodowany kolonizacją mikroorganizmów. Obrzęk limfatyczny jest nie tylko problemem estetycznym, ale przede wszystkim medycznym – może doprowadzić do ograniczenia ruchów w stawach utrudniając poruszanie się.

    Obrzęki pooperacyjne np. po liposukcji czy plastyce brzucha są naturalną reakcją organizmu na uraz mechaniczny tkanek w wyniku zabiegu chirurgicznego. Obrzęk może utrzymywać się nawet do 6 tygodni po zabiegu. Drenaż limfatyczny jest uznaną i standardową metodą pracy z obrzękiem/krwiakiem po operacji. Drenaż delikatnie pobudza przepływ płynów zmniejszając uczucie sztywności i ciągnięcia skóry po zabiegu. Świetne efekty daje też aplikacja taśm kinesiotape szczególnie w miejscu bolesnych krwiaków po operacjach czy urazach.

    Niewydolność układu limfatycznego

    Jest często skutkiem zaburzenia odpływu krwi żylnej w wyniku żylaków, zakrzepicy lub niewydolności prawej komory serca. U tych osób obrzęki występują najczęściej na obu kończynach.

    Z kolei miejscowe  uszkodzenia naczyń chłonnych w wyniku urazu lub jako konsekwencja leczenia nowotworów zwykle skutkują obrzękami zajmującymi tylko jedną kończynę.

    Leczenie obrzęku:

    1. Drenaż limfatyczny np. wg Voddera.Wykonywanie masażu klasycznego w obrębie obrzęku i przyległych okolicach jest przeciwwskazane i może powodować zaostrzenie objawów.
    2. Postępowanie przeciwobrzękowe – ćwiczenia fizyczne, elewacja kończyny, noszenie indywidualnie dopasowanych wyrobów uciskowych (rajstop, opasek).
    3. Farmakologiczne (leki) – konsultacja lekarska.

    Leczenie obrzęku jest długotrwałym procesem i wymaga dużej cierpliwości ze strony pacjenta. Obrzęk chłonny jest chorobą przewlekłą, często nieuleczalną, gdzie jedyną możliwą terapią jest leczenie objawowe – drenaż limfatyczny i codzienne postępowanie przeciwobrzękowe.

    Drenaż limfatyczny – przeciwwskazania ogólne:

    • aktywny proces nowotworowy,
    • aktywny proces zapalny,
    • niewyrównana niewydolność serca.

    Drenaż limfatyczny – przeciwwskazania miejscowe:

    • w obrębie szyi – nadczynność tarczycy, nadwrażliwość zatoki tętnicy szyjnej, zaburzenia rytmu serca;
    • w obrębie jamy brzusznej – ciąża, miesiączka, tętniak aorty brzusznej, nieswoiste zapalenia jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna, colitis ulcerosa), uchyłkowatość jelit, ostre schorzenia jamy brzusznej;
    • w obrębie kończyn – zakrzepowe zapalenie żył.

    W opracowaniu wykorzystano publikacje:

    • „Podstawy fizjologii układu limfatycznego. Obrzęk chłonny.” M. Wiktor, T. Synowiec, M. Litwień. Przew Lek 2006; 5: 80-89
    • „Obrzęk limfatyczny – patomechanizm, podział, zasady leczenia.” J. Łuczak, J. Kozikowska. Przew Lek, 2001, 4, 5, 48-54